21 Şubat 2023 Salı

Sigara – Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Hasan Ali Yücel'e Mektubu


Ahmet Hamdi Tanpınar


“Ali’ciğim sigarasız yaşamak güç. Şu anda belki iki milyonuncu defadır cigarayı terk ediyorum. Vakıa tam yirmi üç gün oldu içmeyeli ama her dakika yeniden karar alarak. Ayrıca da hep bir perdenin; çok ince, şeffaf, fakat aşılması güç bir şeyin içinde yaşıyorum. Eşyayla, dostlarımla aramda bu acayip, yokluğu ile mevcut engel var. Bakalım ne kadar sabredeceğim, can korkusu meğerse neymiş!

Hastanade hep karşımdaki denizi, adaları seyrederken bütün manzarayı büyük ve marifetli bir tiryakinin eseri gibi tahayyül ederdim: bulutla güneşin kendisi, mavi gökyüzü hepsi bana gümüş savatlı bir tabaka, yasemin çubuk ve tabaka tabaka dumanı yığılan bir cigara gibi gelirdi. Fakat bu kadar çok sevdiğimiz ve muhtaç olduğumuz şeyi neden bu kadar kötü kullandık. Gerçeği şu ki son zamanlarda cigaranın zevkini alamıyordum artık. Fart-ı istimal (aşırı kullanım) bu mühim melekeyi bende öldürmüş, bu kapıyı bana kapatmıştı.

Halbuki günde on, on iki cigara ile mesut olma imkanı vardı. Keratanın yokluğu da güzel. Ali, tadı dudaklarımı ve dilimi ısırıyor. Kokusu burnumu, yüzümü, gözlerimin içini ısırıyor. Hiçbir Hint veya Japon orospusu hatırımda bu kadar canlı yaşamaz. Hiçbir zaman ve hiçbir şeyde kendimi bu kadar dul, bu kadar eşinden ayrılmış hissetmedim. Sanki iki koşulu bir arabayı tek başına çeken bir atım. Her hareketim kendiliğinden çolpa* oluyor. Ne yaparsın ki korku bu…”


kaynak: Ekrem ışın, A’dan Z’ye Tanpınar, YKY, İstanbul, 2003.


*ÇOLPA – ÇOLPAZ – ÇULPA

sıf. ve i. (Fars. çūl “eğri” ve pā “ayak” ile çūl-pā “eğri ayaklı”dan)

1. Bir ayağı sakat (kimse): Kırlangıç gözleri bakar cam gibi / Dile gelse sözü demir leblebi / Bir çolpa oğlan ki yokken sebebi / Yokuşa tırmanır bırakıp düzü (Ali Çamiç’ten).

2. Yürürken önce sol ayağını atan (kimse).

3. mec. Beceriksiz, âciz, ayağı dolaşan şaşkın (kimse): Zâten (…) acemi, çolpa ve ölünceye kadar hasta veya çocuk kalmaya mahkûm yaratılışlardandı (Ahmet H. Tanpınar). Hilkatin sırrını idrâke yetersiz kıldın / Bu yarım akl ile seyretmedeyiz gökle yeri / Âdeta çolpa ve eksikli yarattın ki bizi / Ulu Tanrım değiliz kudretinin şâheseri (Tahsin Banguoğlu).


ÇOLPALIK – ÇOLPAZLIK – ÇULPALIK


i. Acemilik, becerisizlik, çapaçulluk: Muntazam bir eve hiç girmemiş olduğunu anlatır bir çolpalıkla ve salaklıkla oturdu (Hüseyin R. Gürpınar). Biraz atik ol. Senin hizmet dediğin çolpalık ile olmaz; sonra efendi veya bey beğenmez (Ahmet Râsim). Bu yüzden naz ve şımarıklıkları, ufak tefek çolpazlıkları bile etrâfına bir yığın sır ve güzellik getiren (…) sanat kadar mûcizeli oyunlar hâline gelmişti (Ahmet H. Tanpınar).


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Ankaralılar yaz gelince ne yaparlar?

  https://filmmirasim.ktb.gov.tr/