Bella Ciao (Türkçede Çav Bella olarak bilinir), II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan partizanların söylediği bir şarkıdır. “Bella Ciao” İtalyancada Elveda Güzelim anlamına gelmektedir.
Parça Milva’dan Yves Montand’a, KUD Idijoti’den Kızıl Ordu Korosu’na onlarca şarkıcı ve grup tarafından seslendirilmiştir. Türkiye’den de Grup Yorum “Çav Bella” adıyla, Mehmet Taneri de “Sen Sen Sen” adıyla şarkıyı Türkçe yorumlamışlardır. 1991 yılında Gökhan Semiz ve Grup Vitamin, Bella Ciao’ya eğlenceli Türkçe sözler yazarak şarkının bir parodi versiyonunu yapmışlardı. “Cevriye” adlı bu şarkı grubun kendileriyle aynı adı taşıyan rap albümlerinde yer almaktadır. En son olarak Bandista grubu şarkıyı kendilerine uyarlamıştır.
Çav Bella şarkısı, İtalya’da Mussolini döneminde anti-faşist, komünist, devrimci, sosyalist grupların marşıdır. Sözlerinin yazarı bilinmemektedir, melodisi ise eski İtalyan Halk Şarkılarından Po Valley adlı şarkının melodisine benzemektedir.
“Bella Ciao” aslında bir İtalyan halk şarkısıdır. Bir zamanlar İtalya’nın kuzeyindeki Po Ovası’nda pirinç tarlalarında zor, hattâ sefil koşullarda çalışan işçilerin söyledikleri bu isyankâr şarkının bestecisi ve söz yazarları bilinmemektedir. Bu anonim folklorik şarkının sözleri, sabahleyin pirinç tarlasına çalışmaya giden bir adamın evde bıraktığı karısına hitaben söyledikleri sözlerden oluşmaktaydı[1].
II. Dünya Savaşı patlayınca, İtalya’da önce Mussolini’ye, sonradan da Alman işgalcilere karşı mücadele veren İtalyan anti-faşistdirenişçiler tarafından sözleri değiştirilmiş ve marş formatında söylenmeye başlamıştı. Direnişin bir sembolü haline gelen şarkı, kısa sürede anarşistleri, komünistleri, sosyalistleri ve diğer anti-faşist grupları bünyesinde toplamış olan İtalyan partizanlarının resmi marşı haline gelmişti. Savaştan sonra da haksızlığa, eşitsizliğe karşı mücadeleyi benimseyenlerin, devrime inananların, Sosyalistlerin marşı, yani bir devrim şarkısı olmayı sürdüren Bella Ciao dünyanın dört bir köşesinde onlarca farklı dilde seslendirilmiştir.
Enstrümental bir Musevi halk müziği türü olan Klezmer tarzında 1919’da kaydedilmiş bir plakta yer alan şarkının “Bella Ciao” ile birebir benzerlik göstermesi, şarkının Musevi kökenli olabilme ihtimaline de işaret etmektedir [2].
İtalyanca
Ciao Bella
Stamattina mi sono alzato,
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
Stamattina mi sono alzato
E ho trovato l’invasor.
O partigiano portami via
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
O partigiano portami via
Che mi sento di morir.
E se io muoio da partigiano
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
E se io muoio da partigiano
Tu mi devi seppellir.
E seppellire lassù in montagna,
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
E seppellire lassú in montagna
Sotto l’ombra di un bel ãor.
E le genti che passeranno
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
E le genti che passeranno
Mi diranno o che bel ãor.
E’ questo il ãore del partigiano
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
E’ questo il ãore del partigino
Morto per la libertà.
E’ questo il ãore del partigiano
Morto per la libertà.
Hoşça kal Ey Güzel
Bir sabah uyandığımda
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
Bir sabah uyandığımda
İşgalcileri buldum yanı başımda
Ey partizan beni de götür oraya
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
Ey partizan beni de götür oraya
Bende ölmek istiyorum orada
Eğer ben ölürsem partizanca
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
Eğer ben ölürsem partizanca
Beni gömmelisin
Gömmelisin dağın en tepesine
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
Gömmelisin dağın en tepesine
Güzel bir çiçeğin gölgesinin altına
Oradan geçenler
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao,
Oradan geçenler
Diyecekler bana ” ne güzel çiçek “
Bu bir partizanın çiçeği
o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
Özgürlük için ölen
bir partizanın çiçeği
Özgürlük için ölen
bir partizanın çiçeği
Bella Ciao (Versione turca – il canto partigiano)
Bella Ciao (Turkish version – Partisan song)
İşte bir sabah uyandığımda
Çav Bella Çav Bella Çav Bella Çav Çav Çav
Elleri bağlanmış buldum yurdumun
Her yanı işgal altında
Sen ey partizan beni de götür
Çav Bella Çav Bella Çav Bella Çav Çav Çav
Beni de götür dağlarınıza
Dayanamam tutsaklığa
Eğer ölürsem ben partizanca
Çav Bella Çav Bella Çav Bella Çav Çav Çav
Sen gömmelisin ellerinle beni
Ellerinle toprağıma
Güneş açacak çiçek
Çav Bella Çav Bella Çav Bella Çav Çav Çav
Gelip geçenler diyecek merhaba
Merhaba ey kızıl çiçek
O kızıl çiçek partizanındır
Çav Bella Çav Bella Çav Bella Çav Çav Çav
Yiğit yoldaşlardan armağandır bize
Simgesidir özgürlüğün
O kızıl çiçek partizanındır
Çav Bella Çav Bella Çav Bella Çav Çav Çav
Düşen yoldaşlardan armağandır bize
Simgesidir sosyalizmin
Şarkıyı seslendirenler
Bu geleneksel anonim şarkı özgün dili olan İtalyancanın dışında dünyanın farklı yörelerinde onlarca şarkıcı ve grup tarafından birçok dilde seslendirilmiştir. Bunların arasında Arapça, Boşnakça, Bretonca, Çince, Hırvatça, Danca, İngilizce, Esperanto, Fince, Almanca, Macarca, Japonca, Berberice, Kürtçe, Norveççe, Rusça, Sırpça, Slovence, İspanyolca, Tibetçe, Türkçe ve Tagalogca da bulunmaktadır[3].
Bazıları plâk ve albüm haline getirilmiş, bazıları da sadece konserlerde ve televizyonlarda seslendirilmiş “Bella Ciao” versiyonları şunlardır:
İtalyan şarkıcı Milva’nın İtalyanca coverı en bilindik versiyonardan biridir.
https://www.youtube.com/watch?v=4bpFGo6yGc4
Yugoslav punk rock grubu KUD Idijoti Sırpça.
https://www.youtube.com/watch?v=W07NKe3dxx8
Yugoslav punk rock grubu Goblini Sırpça.
https://www.youtube.com/watch?v=97vtGFcFXI8
Macar punk rock grubu Aurora Macarca.
https://www.youtube.com/watch?v=F9sWzZUnV68
İspanyol punk rock grubu “Boikot”, “No Pasarán” adlı albümlerinde İspanyolca.
https://www.youtube.com/watch?v=KZz6IU0W390
Avustralyalı şarkıcı Anita Lane, 2001 tarihli albumü “Sex O’Clock”ta İngilizce.
https://www.youtube.com/watch?v=Sy1-yaXZDXM
Danimarkalı psychedelic rock grubu Savage Rose 1982 ve 1989’daki albümlerinde Danca.
https://www.youtube.com/watch?v=5Q6zseJgjac
Meksikalı punk grup “La Plebe” İspanyolca
https://www.youtube.com/watch?v=qB2OPyDOGBw
Kızıl Ordu Korosu, Rusça
https://www.youtube.com/watch?v=jZLHsqOXFkc
Suriye doğumlu Kürt etnik metal-rock müziği sanatçısı Ciwan Haco Kürtçe.
https://www.youtube.com/watch?v=2s3J8raO-AE
İspanyol ska-punk grubu “Ska-P”
https://www.youtube.com/watch?v=bdYAVwZ0iDc
İngiliz alternatif rock grubu “Chumbawamba”.
https://www.youtube.com/watch?v=oSpqj3V0s2E
Breton folk punk grubu “Les Ramoneurs de menhirs” hem Bretonca hem Fransızca sözlerle ve BellARB adıyla.
https://www.youtube.com/watch?v=JheXNnOYakE
Fransız şarkıcı Yves Montand 1960’larda şarkıyı özgün dili olan İtalyanca seslendirdi.
https://www.youtube.com/watch?v=mv3iY4v9EOc
Kürt müzik grubu Koma Dengê Azadî, Kürtçe
https://www.youtube.com/watch?v=K0237tLiQrg
Türkçe yorumlar
Türk protest müzik grubu Grup Yorum 1980’li yıllarda şarkıyı “Çav Bella” adıyla Türkçe seslendirdi.
https://www.youtube.com/watch?v=dK5QMAPXzz4
Mehmet Taneri “Sen Sen Sen” adıyla Türkçe seslendirdi.
https://www.youtube.com/watch?v=SkGP5-XwauA
Volkan Konak, “Çav Bella” adıyla Türkçe.
https://www.youtube.com/watch?v=ytgvTxTplCc
İlkay Akkaya, Grup Kızılırmak’la birlikte 1993 tarihli “Aynı Göğün Ezgisi” adlı albümde Türkçe ve “Çav Bella” adıyla.
https://www.youtube.com/watch?v=PJddbbpHgWY
Gökhan Semiz ve Grup Vitamin, 1991 tarihinde şarkıyı Grup Vitamin adlı rap albümlerinde Türkçe seslendirdiler. Eğlenceli sözlere sahip “Cevriye” adlı bu şarkı “Bella Ciao”nun bir parodi versiyonuydu.
https://www.youtube.com/watch?v=1217Ivcx_JQ
Anadolu Gençlik Derneği “Ankara Üniversite Komisyonu”, Millî Görüşçü bir sivil toplum kuruluşu olan bu derneğin üyeleri “Çav Bella Mücahid Versiyon” [1] adıyla, cami ve namaz temalı olarak seslendirdi. Videosuna sadece internet ortamından ulaşılabilen bu aykırı versiyonda özgün melodi korunarak şarkının sözleri ibadet ve ibadethaneye davet içeren mısralarla değiştirilmiştir.
Ozan manas – Çal Mehter
https://www.youtube.com/watch?v=4T4_EPiGjko
Bandista, “Hoşçakal” adıyla Türkçe yorumlanmıştır.
https://www.youtube.com/watch?v=drgXY8BwJhw
La casa de papel – İspanyol dizisi
https://www.youtube.com/watch?v=VVPnyjkKevs
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder